Viêm khớp thái dương hàm do răng khôn: Nguyên nhân, triệu chứng và giải pháp điều trị

Răng khôn (hay răng số 8) nổi tiếng là chiếc răng “gây rắc rối” nhất trong hàm. Sự mọc lệch hoặc mọc ngầm của răng khôn không chỉ gây đau nhức, viêm nhiễm cục bộ mà còn là thủ phạm thầm lặng gây ra một bệnh lý nghiêm trọng và dai dẳng hơn: Viêm Khớp Thái Dương Hàm (TMJ). Nếu không được chẩn đoán và điều trị nguyên nhân gốc rễ là răng khôn mọc lệch, cơn đau và sự khó chịu có thể kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai và chất lượng cuộc sống.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cơ chế răng khôn gây viêm khớp TMJ, các dấu hiệu nhận biết và giải pháp điều trị triệt để từ các chuyên gia nha khoa.

Khớp thái dương hàm (TMJ) là gì và dấu hiệu nhận biết bị viêm khớp

Khớp thái dương hàm (Temporomandibular Joint – TMJ) là một trong những khớp phức tạp và hoạt động nhiều nhất trên cơ thể. Đây là khớp nối xương hàm dưới với hộp sọ, nằm ngay phía trước tai của bạn. Khớp TMJ cho phép bạn thực hiện các chức năng cơ bản như ăn, nói, và ngáp.

Viêm khớp thái dương có thể do răng khôn gây ra.

Khi khớp này bị viêm hoặc rối loạn chức năng, nó sẽ gây ra các triệu chứng rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác:

Đau nhức lan tỏa: Cảm giác đau có thể không chỉ khu trú ở hàm mà còn lan ra các vùng khác như đau tai, đau mặt, đau cổ, hoặc đau đầu kéo dài (thường là đau nửa đầu hoặc vùng thái dương).
Âm thanh lạ khi vận động: Bạn có thể nghe thấy tiếng “lắc cắc” (clicking), “lục cục” (popping), hoặc tiếng kêu rắc rắc khi há miệng, ngậm miệng hoặc nhai. Đây là dấu hiệu của đĩa khớp bị trật hoặc mòn.
Hạn chế vận động: Biểu hiện rõ nhất là khó khăn khi há miệng to, cảm giác cứng hàm vào buổi sáng, hoặc nặng hơn là hàm bị khóa (Lockjaw), không thể đóng hoặc mở miệng bình thường.

Răng khôn mọc lệch gây viêm khớp TMJ bằng cách nào?

Mối liên hệ giữa răng khôn và viêm khớp TMJ không phải là trực tiếp mà thông qua một chuỗi phản ứng dây chuyền phức tạp ảnh hưởng đến sự cân bằng của hệ thống nhai. Điều quan trọng cần nhấn mạnh là: Răng khôn là yếu tố góp phần, không phải nguyên nhân duy nhất gây viêm khớp thái dương hàm. Tuy nhiên, sự mọc lệch của nó lại là ngòi nổ kích hoạt hoặc làm nặng thêm các rối loạn TMJ đã tiềm ẩn.

Cơ chế 1: Thay đổi lực nhai và khớp cắn

Răng khôn mọc lệch, mọc kẹt (đặc biệt là răng khôn hàm dưới) thường gây đau nhức và cản trở khớp cắn. Khi đau, bệnh nhân theo phản xạ tự nhiên sẽ có xu hướng né tránh nhai ở bên bị đau, hoặc thay đổi thói quen nhai để giảm sự khó chịu.
Tác động thực tế: Lực nhai bị dồn không đều hoặc bị thay đổi sang bên đối diện, tạo áp lực quá mức lên khớp TMJ không được thiết kế để chịu tải bất thường đó. Sự mất cân bằng này lâu dài dẫn đến mòn đĩa khớp và viêm bao khớp.

Cơ chế 2: Viêm nhiễm lan rộng

Răng khôn mọc ngầm, mọc lệch dễ gây ra các ổ viêm nhiễm mãn tính như viêm lợi trùm, viêm nha chu hoặc sâu răng ở răng bên cạnh.
Tác động thực tế: Tình trạng viêm nhiễm kéo dài, đau nhức có thể lan tỏa dọc theo các dây thần kinh và cơ xung quanh. Cơ chế bảo vệ của cơ thể khiến các cơ mặt và cơ nhai (Masseter, Temporalis) bị co cứng, dẫn đến căng thẳng cơ và gây đau nhói lên vùng khớp TMJ.

Cơ chế 3: Tình trạng nghiến răng (Bruxism)

Cơn đau do răng khôn kích thích hoặc gây khó chịu có thể là một yếu tố làm tăng phản xạ nghiến răng hoặc siết chặt hàm một cách vô thức (thường xảy ra khi ngủ).
Tác động thực tế: Hành động này tạo ra lực nén khổng lồ lên khớp TMJ, làm tổn thương đĩa khớp (đĩa khớp bị trượt/biến dạng) và mô xương xung quanh, từ đó khởi phát và làm nặng thêm tình trạng viêm khớp.

Răng khôn mọc lệch cũng là nguyên nhân dẫn đến viêm khớp thái dương

Chẩn đoán và quy trình điều trị viêm khớp TMJ do răng khôn

Việc điều trị phải là một quy trình tổng hợp, giải quyết cả nguyên nhân gốc rễ (Răng khôn) và triệu chứng (Viêm khớp TMJ):

Bước 1: Chẩn đoán nguyên nhân chính xác

Thăm khám chuyên sâu: Bác sĩ sẽ kiểm tra các điểm đau trên mặt, mức độ há miệng, và lắng nghe âm thanh khớp.
Chẩn đoán hình ảnh: Bắt buộc phải chụp phim X-quang hoặc đặc biệt là phim CT Cone Beam 3D để đánh giá chính xác vị trí của răng khôn (mức độ mọc kẹt, liên quan dây thần kinh) và cấu trúc khớp TMJ (tình trạng đĩa khớp, chỏm lồi cầu).
Loại trừ: Loại trừ các nguyên nhân khác như chấn thương, stress tâm lý hoặc bệnh lý toàn thân.

Bước 2: Xử lý triệt để Răng Khôn (Nguyên nhân gốc)

Thông thường, chỉ định là nhổ răng khôn mọc lệch, mọc ngầm càng sớm càng tốt để loại bỏ nguồn gốc gây viêm nhiễm và loại bỏ tác nhân gây thay đổi khớp cắn.
Lợi ích thực tế: Khi răng khôn được loại bỏ, áp lực lên khớp cắn sẽ được giải phóng, các cơ mặt được thư giãn, tạo điều kiện cho khớp TMJ hồi phục.

Bước 3: Điều trị Viêm Khớp TMJ (Triệu chứng)

Giai đoạn cấp tính: Áp dụng các biện pháp giảm đau, thư giãn cơ bằng vật lý trị liệu, chườm nóng/lạnh, kết hợp với thuốc kháng viêm theo chỉ định.
Sử dụng máng nhai: Đây là giải pháp hữu hiệu. Đeo máng nhai chuyên dụng (Splint) vào ban đêm hoặc cả ngày giúp điều chỉnh vị trí khớp cắn, giảm tải lực nhai lên khớp, và ngăn ngừa nghiến răng.

Viêm khớp thái dương cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời

Nhổ răng khôn an toàn tại Elite Dental – Giảm thiểu biến chứng khớp

Việc nhổ răng khôn cần được thực hiện trong môi trường vô trùng và kỹ thuật tiên tiến để đảm bảo an toàn tuyệt đối, đặc biệt là giảm thiểu rủi ro biến chứng lên khớp TMJ:

Bác sĩ chuyên môn cao: Đội ngũ bác sĩ phẫu thuật và chỉnh nha có kinh nghiệm xử lý các ca răng khôn phức tạp, đảm bảo thao tác chính xác, ít xâm lấn.
Công nghệ hỗ trợ: Elite Dental sử dụng máy Piezotome (máy nhổ răng bằng sóng siêu âm). Thiết bị này giúp nhổ răng nhẹ nhàng hơn, giảm sang chấn mô mềm và xương tối đa, từ đó rút ngắn thời gian lành thương và giảm sưng đau sau phẫu thuật.
Chẩn đoán 3D bắt buộc: Việc sử dụng CT Cone Beam 3D không chỉ để xác định vị trí chính xác của răng khôn và mối liên hệ với dây thần kinh mà còn để đánh giá tình trạng khớp hàm trước, trong và sau phẫu thuật, giúp bác sĩ có phương án bảo vệ khớp TMJ trong quá trình nhổ.

Các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa tại nhà

Việc chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ khớp TMJ hồi phục, đặc biệt là trong giai đoạn đeo máng nhai và sau khi nhổ răng khôn:

Chế độ ăn mềm: Ưu tiên thức ăn mềm, dễ nhai và nuốt (cháo, súp, sinh tố). Tuyệt đối tránh nhai kẹo cao su hoặc các đồ ăn cứng, dai, vì chúng tạo áp lực lớn lên khớp TMJ.
Thư giãn cơ hàm: Áp dụng chườm ấm/lạnh, tập các bài tập vận động nhẹ nhàng và đơn giản cho khớp hàm theo hướng dẫn của bác sĩ để làm giãn cơ và giảm đau.
Kiểm soát thói quen xấu: Hạn chế các hành động tạo áp lực lên hàm như nghiến răng (nếu chưa dùng máng), cắn chặt hàm khi căng thẳng, chống cằm, hoặc há miệng quá to.

Chăm sóc răng miệng đúng cách có thể đẩy nhanh quá trình phục hồi sau điều trị viêm khớp thái dương.

Răng khôn không chỉ là một chiếc răng đơn thuần mà còn là một phần của hệ thống nhai phức tạp, có khả năng ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm. Đừng chủ quan với cơn đau cục bộ! Nếu có thêm các triệu chứng đau/khó chịu ở vùng tai, cổ hoặc hàm, hãy thăm khám ngay để được chẩn đoán toàn diện. Việc nhổ răng khôn kịp thời không chỉ giải quyết đau nhức cục bộ mà còn là giải pháp bảo vệ khớp thái dương hàm khỏi các tổn thương vĩnh viễn.

Khớp TMJ khỏe mạnh là nền tảng của một cuộc sống không đau đớn và khả năng ăn nhai trọn vẹn. Hãy liên hệ Elite Dental – HỆ THỐNG NHA KHOA QUỐC TẾ CAO CẤP THEO TIÊU CHUẨN MỸ – để được thăm khám và tư vấn nhổ răng khôn an toàn, hiệu quả, bảo vệ khớp hàm của bạn.