Trẻ mọc răng sữa được xem là ‘cột mốc’ phát triển của con trong năm tháng đầu đời. Việc nắm rõ các thông tin về răng sữa trẻ em sẽ giúp cha mẹ chăm sóc răng miệng cho bé mỗi ngày đúng cách, bảo vệ và giúp con có hàm răng chắc khỏe sau này. Trong bài viết dưới đây, mời ba mẹ cùng tìm hiểu những điều thú vị về những chiếc răng sữa của bé.
Mục lục
1. Tìm hiểu răng sữa là gì và có đặc điểm như thế nào?
Dưới đây là các thông tin giúp cha mẹ có cái nhìn tổng quan về răng sữa của bé:
1.1 Răng sữa là răng nào?
Răng sữa hay còn được gọi là răng nguyên thủy, dùng để chỉ những chiếc răng mọc lần đầu của trẻ. Răng sữa phát triển trong giai đoạn phôi thai và bắt đầu mọc lên khi trẻ trong giai đoạn trẻ ăn dặm. Thông thường, trẻ mọc răng sữa vào thời điểm 6 tháng tuổi và kết thúc khi 3 tuổi.
1.2 Răng sữa có bao nhiêu cái?
Thông thường, hàm răng sữa khi mọc hoàn thiện sẽ có 20 chiếc răng mọc ở hàm trên và dưới. Cụ thể số lượng răng sữa là: 4 răng hàm thứ hai; 4 răng hàm thứ nhất; 4 răng nanh; 4 răng cửa bên; 4 răng cửa giữa.
1.3 Cấu tạo và đặc điểm của răng sữa
Trong giải phẫu răng, cấu tạo răng sữa có các thành phần gần giống với răng vĩnh viễn nhưng vẫn có một số điểm khác biệt. Theo đó, răng sữa được chia làm 3 phần chính là: thân răng (có men răng, ngà răng, tủy răng); cổ răng; chân răng (gồm nướu răng, xương ổ răng, ống tủy chân răng, thần kinh và mạch máu).
Về đặc điểm, răng sữa có kích thước và màu răng trắng hơn so với răng vĩnh viễn. Ngoài ra, do kích thước răng khá nhỏ nên thường cách xa nhau tạo nên các khoảng trống ở kẽ răng, khi trẻ ăn sẽ dễ mắc các mảnh vụn thức ăn.
2. Thứ tự và sơ đồ mọc răng sữa của trẻ
Bắt đầu từ 6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu mọc răng sữa, lúc này trình tự mọc răng của trẻ lần lượt như sau:
- 6 – 12 tháng tuổi: Răng cửa trung tâm.
- 9 – 16 tháng tuổi: Răng cửa hai bên.
- 13 – 19 tháng tuổi: Răng hàm đầu tiên.
- 16 – 23 tháng tuổi: Răng nanh.
- 22 – 33 tháng tuổi: Răng hàm thứ hai.
Dưới đây là sơ đồ răng sữa được mọc theo từng móc thời gian nhất định mà cha mẹ có thể tham khảo:
Cha mẹ nên đọc: Trẻ mấy tháng mọc răng sữa? Cha mẹ cần lưu ý gì?
3. Răng sữa trẻ em có tác dụng gì?
Răng sữa có vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ ăn – nhai thức ăn trong giai đoạn ăn dặm, hỗ trợ học nói và sự phát triển của răng vĩnh viễn sau này. Cụ thể răng sữa có vai trò:
- Công cụ hỗ trợ trẻ ăn – nhai: Vào giai đoạn ăn dặm, răng sữa giúp trẻ nghiền nhỏ thức ăn, tiêu hóa dễ dàng, hấp thu đầy đủ dưỡng chất cho sự phát triển toàn diện.
- Nha sĩ dự đoán được sự phát triển của răng vĩnh viễn: Với những trẻ có hàm răng sữa khỏe mạnh, không bị sâu răng thì về lâu dài, sức khỏe răng miệng của con sẽ tốt hơn những bạn bị sâu răng.
- Ảnh hưởng đến sự thẳng hàng và vị trí mọc của răng vĩnh viễn: Vị trí răng sữa mất đi sẽ được thay thế bằng răng vĩnh viễn, do vậy, răng sữa mọc thẳng hàng, theo tuần tự sẽ là cơ sở để trẻ có hàm răng vĩnh viễn đều đẹp trong tương lai.
- Răng sữa giúp trẻ phát triển khả năng nói: Trường hợp răng sữa phát triển chậm, mọc không đầy đủ,… có thể khiến trẻ phát âm không chuẩn, nói ngọng hoặc chậm nói.
- Răng sữa tác động sự phát triển xương hàm và cơ mặt: Khi trẻ nhai, cắn, toàn bộ cơ mặt và xương hàm sẽ hoạt động để chuyển thức ăn thành dạng thô sang nhuyễn mịn để dễ dàng nuốt và tiêu hóa. Quá trình này này sẽ kích thích các cơ và xương phát triển.
4. Yếu tố nào ảnh hưởng sự phát triển răng sữa của trẻ?
Thói quen bú sữa, ăn đồ ăn vặt, răng mọc lệch, bệnh lý răng miệng,… là những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển răng sữa của trẻ. Theo đó:
- Trẻ ngậm bình sữa thường xuyên, kể cả khi ngủ: Việc ngậm bình sữa thường xuyên khiến trẻ dễ bị sâu răng. Vì khi bú bình, trẻ thường có thói quen ngậm sữa trong miệng, khiến đường trong sữa tích tụ trên răng, phá hủy lớp men răng, lâu ngày dẫn đến sâu răng.
- Trẻ hay ăn đồ ăn vặt: Trong đồ ăn vặt thường chứa nhiều đường, làm giảm độ pH trong khoang miệng, tạo ra môi trường nhiều axit khiến men răng dễ bị bào mòn, gây sâu răng.
- Các thói quen xấu: Như cắn móng tay, dùng tăm xỉa răng, mút tay,… đều là những thói quen ảnh hưởng đến sự phát triển của răng sữa. Như xỉa răng có thể làm kẽ hở răng càng rộng, thức ăn dễ mắc trong kẽ hở, tăng nguy cơ sâu răng. Hay với việc mút tay có thể ảnh hưởng đến sự phát triển cơ mặt, răng cửa vĩnh viễn có thể mọc hô ra ngoài, sai khớp cắn,…
- Mắc bệnh lý răng miệng: Khi trẻ mắc sâu răng, viêm nướu, viêm tủy răng,… có thể khiến răng sữa bị tổn thương, ảnh hưởng đến nướu và chân răng. Và khi răng vĩnh viễn mọc lên có thể gặp các vấn đề như mọc lệch lạc, sai khớp cắn,…
- Răng mọc lệch lạc: Nếu răng sữa mọc lệch lạc, chen chúc nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến chức năng ăn – nhai của răng sữa. Bởi khi răng sữa mọc quá chen chúc, trẻ có thể gặp tình trạng như cắn sâu, cắn ngược hoặc cắn hở, ảnh hưởng đến việc ăn nhai, cơ và xương hàm hoạt động nhiều hơn để cắn – nhai thức ăn.
5. Cách chăm sóc răng sữa cho bé ngừa sâu, mọc đều đẹp
Cùng tìm hiểu một số cách chăm sóc răng sữa cho trẻ em dưới đây, giúp bé ngăn ngừa sâu răng, răng vĩnh viễn mọc đều đẹp:
5.1 Hướng dẫn bé cách vệ sinh răng miệng khoa học
Chăm sóc răng sữa giúp trẻ ngăn ngừa các bệnh lý răng miệng, từ đó có hàm răng khỏe mạnh, tạo tiền đề để răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí, tránh lệch lạc. Khi trẻ bắt đầu mọc răng sữa, ăn được đa dạng thức ăn hơn, cha mẹ nên hướng dẫn con chăm sóc răng đúng cách. Như lựa chọn loại bàn chải nhỏ có lông mềm, kem đánh răng phù hợp với trẻ nhỏ; cho con đánh răng 2 lần/ngày; chải toàn bộ mặt nhai, mặt lưỡi, trong hàm răng,… để loại bỏ cặn thức ăn, vi khuẩn;
5.2 Hạn chế một số thực phẩm trong giai đoạn mọc răng
Các món ăn nhanh nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thức ăn nhiều gia vị,… là những thực phẩm các mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn trong quá trình mọc răng sữa. Bởi đồ ngọt như bánh, kẹo, mứt,… có thể làm tăng nguy cơ sâu răng; thức ăn nhanh chứa nhiều chất béo, có ít chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển xương răng của trẻ.
5.3 Tránh cho bé bú đêm
Việc bú đêm có thể làm tăng nguy cơ sâu răng ở trẻ. Vì khi ngủ, khoang miệng trẻ tiết ít nước bọt, tạo điều kiện để đường trong sữa giảm độ pH, lâu dài phá hủy men răng, khiến trẻ bị sâu răng. Do đó, các mẹ nên hạn chế cho con bú sữa vào ban đêm, nếu có bú sữa thì nên cho trẻ đi súc miệng ngay sau đó.
5.4 Nên đưa trẻ đến khám nha khoa định kỳ
Để hàm răng sữa của con phát triển khỏe mạnh, khi trẻ được 3 tuổi, cha mẹ nên đưa trẻ đến khám nha khoa định kỳ 3 – 6 tháng/lần. Đây là điều cần thiết để các bác sĩ nha khoa kịp thời phát hiện tình trạng răng bất thường, xử trí và chăm sóc bộ răng cho trẻ tốt nhất.
Elite Dental – Địa chỉ khám răng cho bé chất lượng cao, được nhiều phụ huynh tin chọn
Với nhiều ưu điểm nổi bật trong điều trị, chăm sóc sức khỏe răng miệng chuyên sâu, Elite Dental đã trở thành địa chỉ nha khoa được nhiều cha mẹ lựa chọn thăm khám nha khoa cho bé định kỳ. Nhiều phụ huynh cảm thấy hài lòng khi đưa bé đến với Elite Dental bởi:
- Bác sĩ chuyên môn giỏi, giàu kinh nghiệm trong thăm khám và thực hành nha khoa trẻ em lâu năm. Bác sĩ hiểu rõ quá trình thay răng và phát triển xương hàm ở trẻ em. Trong quá trình thăm khám, nếu trẻ có dấu hiệu xảy ra các vấn đề về răng miệng, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị đúng, giúp răng – xương hàm phát triển thuận lợi, đúng trình tự.
- Bác sĩ thấu hiểu tâm lý và sử dụng từ ngữ nhẹ nhàng giúp trẻ hợp tác trong quá trình kiểm tra sức khỏe răng miệng. Sau kiểm tra, bác sĩ sẽ giải thích cặn kẽ tình trạng răng thực tế của bé cho phụ huynh, đồng thời hướng dẫn cách chăm sóc răng miệng cho bé đúng cách tại nhà.
- Đa dạng dịch vụ điều trị từ trám răng sâu, tiểu phẫu nhổ răng đến can thiệp chỉnh nha cho trẻ từ 5 tuổi, được bác sĩ tư vấn phù hợp với vấn đề răng miệng hiện tại của trẻ, đảm bảo răng vĩnh viễn phát triển thuận lợi. Điều này giúp cha mẹ an tâm, trẻ có nụ cười tự tin khi trưởng thành.
- Có khu vực vui chơi riêng biệt cho bé, giúp trẻ thư giãn trước và sau khi thăm khám, không cảm thấy áp lực khi đi khám răng định kỳ.
- Thường xuyên cập nhật các thông tin nha khoa cho bé đến phụ huynh. Cha mẹ có thể cập nhật kiến thức nha khoa hữu ích, phát hiện kịp thời vấn đề răng miệng của trẻ, để có hướng điều trị đúng ngay từ đầu.
>> Liên hệ đến Elite Dental ngay hôm nay để hẹn lịch thăm khám sức khỏe răng miệng cho bé, cha mẹ nhé!
6. Câu hỏi thường gặp
Sau đây là một số câu hỏi được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về răng sữa, giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về vấn đề này:
6.1 Răng sữa có chân không?
Răng sữa và răng vĩnh viễn đều có chân răng. Trong đó, những răng cửa sữa có một chân và răng hàm có nhiều chân hơn, thường là 2 chân.
6.2 Chức năng của từng loại răng trong hệ răng sữa là như thế nào?
Mỗi loại răng sữa đều có chức năng và vai trò riêng, cụ thể là:
- Răng cửa sữa: Là những chiếc răng mọc phía trước cung hàm, có vai trò trong việc cắn thức ăn thành những miếng nhỏ.
- Răng nanh sữa: Nằm ở vị trí góc cung hàm, sát với răng cửa sữa, nhiệm vụ là dùng để cắn và nhai nhỏ thức ăn.
- Răng hàm sữa: Là những răng còn lại trên hàm, thực hiện chức ăn và nhai trước khi nuốt, giúp giảm áp lực cho dạ dày trong quá trình tiêu hóa.
6.3 Những răng sữa nào không thay?
Răng hàm lớn số 3 (còn được gọi là răng số 6, 7) là những răng sữa mọc vĩnh viễn. Những răng này sẽ không trải qua quá trình tự rụng như các răng sữa khác để răng vĩnh viễn mọc lên. Do đó, cha mẹ nên lưu ý chăm sóc các răng hàm lớn số 3 cho trẻ thật kỹ nhé!
6.4 Trẻ mọc răng sữa có dấu hiệu nào nhận biết?
Để nhận biết trẻ có đang mọc răng hay không, cha mẹ có thể dựa trên một số dấu hiệu sau:
- Trẻ thường khó chịu, quấy khóc, có thể bỏ bú.
- Chảy nước dãi nhiều, do quá trình mọc răng kích thích khoang miệng tiết nước dãi.
- Trẻ thường thích cắn hoặc gặm nhấm đồ vật hơn, bởi răng mọc khiến lợi ngứa ngáy.
- Trẻ có thể bị sốt nhẹ, tiêu chảy.
- Nướu răng có thể bị sưng, đỏ.
6.5 Răng sữa và răng vĩnh viễn khác nhau thế nào?
So sánh răng sữa và răng vĩnh viễn về các yếu tố:
- Số lượng răng khác nhau: Răng sữa có tổng cộng là 20 răng, trong khi đó răng vĩnh viễn là 32 chiếc.
- Răng vĩnh viễn có màu vàng sậm hơn răng sữa: Điều này là do thành phần vô cơ trong răng khác nhau, răng sữa thường có ít hơn nên có màu trắng.
- Men và ngà răng sữa mỏng hơn: Ở răng sữa men răng chỉ dày khoảng 1mm, răng vĩnh viễn là 2 – 3mm. Cùng với đó, tế bào ngà răng của răng sữa có độ cứng kém. Do vậy, trẻ em thường có nguy cơ sâu răng cao hơn người lớn.
- Thân răng sữa thấp hơn: Vì thân răng sữa có bề ngang lớn hơn chiều dài của răng. Ngoài ra, răng cửa sữa và răng nanh sữa có hình dáng nhỏ và không thanh thoát bằng răng cửa, răng nanh vĩnh viễn.
- Chân răng sữa rộng hơn: Cấu tạo chân răng sữa thường dài và mảnh hơn răng vĩnh viễn. Chân răng hàm sữa tách nhau ở gần cổ răng hơn và càng về cuối chóp thì càng cách xa.
6.6 Trẻ mấy tuổi thay răng sữa?
Khi trẻ 6 tuổi, quá trình thay răng sữa bắt đầu diễn ra và kéo dài đến năm 12 tuổi. Trình tự thay răng sữa của trẻ sẽ thông thường bắt đầu từ răng cối (răng số 6) và kết thúc ở răng số 7.
Cha mẹ nên đọc: Quy trình thay răng sữa chi tiết của trẻ từ 6 - 12 tuổi
6.7 Có nên nhổ răng sữa sớm cho trẻ không?
Cha mẹ nên theo dõi và để răng sữa của con tự rụng đi mà không cần đến sự can thiệp khác. Đến thời điểm cần thay răng mới, răng sữa của trẻ sẽ lung lay và tự rớt. Lúc này, cha mẹ không nên nóng vội nhổ răng sữa của trẻ quá sớm vì có thể dẫn đến một số tác hại: răng vĩnh viễn mọc lệch, xương hàm bị hẹp, chảy máu nhiều,…
Cha mẹ nên đọc: Răng sữa lung lay bao lâu thì nhổ?
Răng sữa không chỉ là răng tạm thời, mà còn có vai trò quan trọng trong sự phát triển hàm răng vĩnh viễn, hỗ trợ tiêu hóa và phát triển ngôn ngữ. Do vậy, việc chăm sóc kỹ lưỡng cho hàm răng sữa là rất quan trọng, tương lai trẻ có hàm răng vĩnh viễn chắc khỏe, đều đẹp.
Bài viết liên quan: >> Có nên điều trị tủy răng sữa cho trẻ không? Lời khuyên từ Elite Dental >> Sâu răng sữa ở trẻ: Nguyên nhân, tác hại và cách xử lý hiệu quả >> Tại sao răng mới đã mọc trong khi răng sữa chưa rụng? Cách xử trí kịp thời
