Sâu răng trẻ em là tình trạng đáng báo động hiện nay, với số liệu ghi nhận có đến 80% trẻ trong độ tuổi 4 – 8 tuổi bị sâu răng. Tác hại của sâu răng ở trẻ em không đơn thuần ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày, mà còn có nguy cơ làm mất răng vĩnh viễn khi lớn lên. Vậy ba mẹ phải làm gì khi trẻ bị sâu răng? Có cách nào ngăn ngừa sâu răng cho trẻ không? Hãy cùng Elite Dental tìm hiểu thêm trong bài viết dưới đây.
Mục lục
1. Sâu răng là gì và nguyên nhân gây sâu răng?
Sâu răng là tình trạng men răng, ngà răng bị tổn thương do vi khuẩn tồn tại trong các mảng bám, cặn thức ăn thừa còn sót lại trên kẽ răng gây ra. Vi khuẩn sẽ tiết ra các men chuyển hóa thành phần trong thức ăn thành dạng axit, khi môi trường răng miệng có pH < 5 thì dẫn đến phản ứng hủy khoáng, làm mất dần mô cứng của răng và gây sâu răng.
Bên cạnh nguyên nhân sâu răng ở trẻ do vi khuẩn, một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng sâu răng phải kể đến là:
- Men răng: Trẻ có men răng kém khoáng hóa hay men răng thiểu sản sẽ dễ bị hủy khoáng và tăng khả năng sâu răng tiến triển.
- Cấu trúc răng: Đa phần trẻ bị sâu răng hàm do các răng có rãnh sâu, khiến mảng bám tập trung nhiều và khó làm sạch, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Mặt khác, nếu răng của trẻ có hình dạng bất thường như răng sinh đôi, núm phụ,… thì nguy cơ răng sâu cũng cao hơn.
- Tình trạng mọc răng: Răng mọc chen chúc, lệch lạc làm tăng khả năng lưu giữ mảnh vụn thức ăn và mảng bám, nên dễ bị sâu răng.
- Chế độ ăn nhiều đường: Thói quen ăn uống thực phẩm quá nhiều đường như bánh, kẹo, hoa quả ngọt,… hay bú bình kéo dài trước khi đi ngủ sẽ làm tăng nguy cơ sâu răng.
- Không vệ sinh răng miệng sạch sẽ: Trẻ đánh răng sai cách hoặc lười đánh răng khiến mảng bám tích tụ nhiều trong khoang miệng và dẫn đến sâu răng.
- Bệnh lý về răng miệng: Trẻ mắc các bệnh lý về răng miệng như viêm nướu, viêm tủy răng,… có nhiều khả năng bị sâu răng hơn.
- Di truyền: Phụ nữ mang thai bị viêm nha chu có thể ảnh hưởng đến sự phát triển răng của trẻ, hoặc làm răng dễ bị thiếu khoáng chất, sứt mẻ.
- Một số yếu tố khác: Căng thẳng, lo âu kéo dài cũng là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sâu răng. Ngoài ra, trẻ bị sâu răng hôi miệng có thể do thiếu Flour – là một chất khoáng tự nhiên, thường có trong kem đánh răng, nước súc miệng. Flour có tác dụng bảo vệ men răng, tránh sâu răng, ngăn hôi miệng.
2. Các vị trí răng thường bị sâu
Sau đây là những vị trí răng dễ bị sâu nhất ở trẻ mà ba mẹ cần lưu ý:
– Răng cửa: Thường các bé hay sâu răng cửa sữa nhiều. Do cấu tạo của men răng sữa tương đối yếu so với răng trưởng thành, nên răng sữa dễ bị vi khuẩn tấn công, dẫn tới sâu răng.
– Răng hàm: Đây là vị trí răng có tỷ lệ sâu cao nhất ở cả răng sữa và răng vĩnh viễn. Nguyên nhân do răng hàm có cấu tạo nhiều trũng rãnh, lại nằm cuối khoang miệng nên rất khó làm sạch; đồng thời răng hàm giữ vai trò nhai thức ăn nên men răng dễ bị bào mòn.
Ngoài ra, trong nhóm răng hàm, các răng có vị trí số 6 tính từ vị trí răng cửa cũng có nguy cơ bị sâu cao. Bởi đây là chiếc răng vĩnh viễn mọc sớm nhất khi trẻ lên 6 tuổi, và tham gia nhiều trong hoạt động nhai. Nếu không vệ sinh kỹ càng, răng số 6 dễ bị sâu và suy yếu men răng.
Răng số 6 là một trong những răng hàm quan trọng, đảm nhiệm chức năng cắn và nhai thức ăn. Nếu tình trạng mất răng số 6 diễn ra, bệnh nhân sẽ suy giảm chức năng ăn nhai, về lâu dài sẽ ảnh hưởng sức khỏe lẫn thẩm mỹ khuôn…
Nhận biết dấu hiệu sâu răng ở trẻ
Nhằm sớm ngăn chặn kịp thời tình trạng sâu răng trẻ em, phụ huynh cần nắm được những dấu hiệu nhận biết sâu răng sớm như sau:
- Viền chân răng của bé xuất hiện đốm đen, mảng bám.
- Xuất hiện những lỗ sâu màu đen.
- Miệng của bé có mùi hôi kéo dài.
- Lợi quanh răng sâu sưng phù, khiến trẻ bị đau răng, ê buốt, bỏ ăn và quấy khóc.
3. Các giai đoạn sâu răng diễn ra như thế nào?
- Tổn thương sớm: Mới xuất hiện các vết đốm trắng đục trên bề mặt răng, ảnh hưởng đến lớp ngoài răng.
- Sâu men răng: Hình thành lỗ ở men răng, sẽ chưa có cảm giác đau, đây là thời gian nên trám răng ngay.
- Sâu ngà răng: Cảm giác ê buốt khi ăn đồ nóng lạnh, xuất hiện mùi hôi miệng, nên trám răng ngay.
- Sâu tủy răng: Trẻ bị sâu răng ăn vào tủy gây đau dữ dội, cần điều trị tủy răng và thực hiện phục hình sứ.
4. Tác hại của sâu răng
Sâu răng không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe của trẻ. Cụ thể:
4.1. Tác hại của sâu răng sữa
Sâu răng sữa ảnh hưởng đến sức khỏe, ăn nhai và tâm lý của trẻ. Nhất là khi sâu răng sữa ở mức nghiêm trọng, buộc phải nhổ bỏ quá sớm (trước 6 tuổi), có thể làm cho răng vĩnh viễn của trẻ mọc lên bị lệch lạc.
>> Xem thêm: Trẻ bị sâu răng sữa: Nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục
4.2. Tác hại của sâu răng vĩnh viễn
Viêm nhiễm có thể xuất hiện nếu răng vĩnh viễn của trẻ bị sâu kéo dài không điều trị, từ đó tăng nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm với sức khỏe như:
- Mô nướu xung quanh răng sâu sưng, viêm nặng.
- Trẻ bị sâu răng vào tủy gây ra những cơn đau buốt dữ dội.
- Viêm nhiễm ở vùng chóp (cuống răng), áp xe chóp răng.
- Ổ nhiễm trùng từ chóp răng lan rộng có khả năng gây viêm xương hàm, tiêu xương, phá hủy xương hàm.
Chính vì những tác hại khó lường do sâu răng gây ra, tốt hơn hết, phụ huynh nên chú trọng quan tâm chăm sóc sức khỏe răng miệng của trẻ. Không nên để trẻ bị sâu răng, đặc biệt là sâu răng sữa sớm vì có thể ảnh hưởng đến răng vĩnh viễn về sau.
5. Trẻ bị sâu răng phải làm sao? Điều trị như thế nào?
Việc đầu tiên là phải đưa trẻ đi thăm khám, tùy vào từng mức độ sâu răng mà sẽ có cách điều trị khác nhau:
5.1. Răng mới chớm sâu
Đối với trường hợp trẻ có răng chớm sâu, nhiều phụ huynh khá thắc mắc trẻ bị sâu răng có nên trám không? Theo đó, trám răng (còn được gọi là biện pháp tái khoáng), sử dụng các chất calcium, phosphate, fluorine để trám vào chỗ sâu, ngăn chặn không cho sâu tiếp tục phát triển. Biện pháp này thường được sử dụng với trường hợp trẻ từ 2 – 3 tuổi bị sún răng nhẹ, nếu trám sớm sẽ giúp giữ được đầy đủ răng trên hàm.
>> Tham khảo: Trám răng phòng ngừa sâu răng
5.2. Sâu răng nặng
Trường hợp sâu nặng, nghĩa là răng của trẻ đã hình thành những lỗ sâu màu đen, gây đau nhức, hoặc gãy vỡ mẻ răng, thì nha sĩ sẽ thăm khám xem tình trạng này có lan tới tủy hay không. Nếu tủy bị viêm nhiễm thì cần điều trị nội nha trước nhằm bảo tồn răng, sau đó mới tiến hành trám.
5.3. Sâu răng nghiêm trọng, gây viêm tủy cấp, áp xe xương ổ răng
Trong một số trường hợp khi răng sâu đã ở mức nghiêm trọng, các bác sĩ sẽ cân nhắc nhổ răng sâu cho trẻ để tránh biến chứng làm ảnh hưởng đến quá trình mọc răng vĩnh viễn sau này.
Trẻ bị sâu răng có nên nhổ?
Tùy thuộc vào độ tuổi thay răng của trẻ, bác sĩ sẽ quyết định có nên giữ lại hay nhổ bỏ chiếc răng sún nặng, có lỗ sâu lớn trên răng. Bởi nếu nhổ răng sữa bị sâu quá sớm sẽ ảnh hưởng đến răng hàm số 6, khiến răng mọc về phía trước, chen vào chỗ các răng vĩnh viễn khác. Khi này, bác sĩ cần cho trẻ sử dụng thêm bộ giữ khoảng.
6. Cách ngăn ngừa sâu răng ở trẻ
Để bảo vệ răng và ngăn ngừa sâu răng trẻ em, ba mẹ hãy tham khảo một số cách phòng tránh sâu răng dưới đây:
6.1. Hướng dẫn bé chải răng đúng cách
Ngay từ khi trẻ mọc răng sữa, phụ huynh nên hướng dẫn bé cách chải răng đúng từ trong ra ngoài, thời gian chải ít nhất 2 phút, 2 lần/ngày. Đồng thời, chọn loại kem đánh răng phù hợp cho trẻ có công thức không đường, chứa Xylitol và Active Fluoride để chống sâu răng. Ngoài ra, mẹ nên chú ý thay bàn chải cho bé mỗi 2 tháng/lần hoặc thay khi lông bàn chải có hiện tượng thô cứng.
6.2. Xây dựng chế độ ăn khoa học, lành mạnh
Nhằm ngăn chặn vi khuẩn phát triển gây sâu răng, phụ huynh nên hạn chế cho trẻ ăn đồ ngọt, thức uống có gas và bú bình sữa vào ban đêm. Bên cạnh đó, mẹ nên điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học với các thực phẩm tốt cho răng như sữa chua, sữa, nước lọc, rau xanh, trái cây.
6.3. Tập cho bé thói quen súc miệng bằng nước muối
Nước muối có khả năng khử trùng, kháng viêm rất tốt. Vì thế, súc miệng bằng nước muối thường xuyên sẽ giúp bé phòng chống bệnh sâu răng. Bạn chỉ cần pha 1 muỗng muối nhỏ với ít nước, sau đó cho bé súc miệng sạch. Bạn có thể cho bé súc vào mỗi tối sau khi đánh răng.
6.4. Chú ý cạo vôi răng cho bé
Cạo vôi răng định kỳ cho trẻ, có thể là 3 lần/2 năm hoặc tùy thuộc vào tình trạng vôi răng của trẻ để có số lần cạo phù hợp.
6.5. Đưa trẻ đi thăm khám nha khoa định kỳ
Mỗi 6 tháng phụ huynh nên đưa bé đi thăm khám nha khoa để bác sĩ kiểm tra và kịp thời phát hiện sâu răng.
Nhìn chung, sâu răng ở trẻ nếu không điều trị sớm có thể ảnh hưởng đến sức nhai, phát âm và tình trạng mọc răng. Do vậy, nếu phát hiện trẻ có biểu hiện sâu răng, ba mẹ nên đưa con đi điều trị ngay, không nên chần chừ.
7. Elite Dental – Trung tâm nha khoa chuyên sâu cho trẻ em
Hiểu rằng trẻ em là đối tượng cần được chăm sóc sức khỏe răng miệng ngay từ sớm để có một hàm răng khỏe mạnh, tránh những tổn thương nặng khi lớn lên. Hơn 11 năm qua, Elite Dental không ngừng nỗ lực để trở thành đơn vị chỉnh nha chuyên sâu cho trẻ em Việt Nam.
Tại đây, Elite tự hào sở hữu đội ngũ bác sĩ chuyên môn giỏi, giàu kinh nghiệm, hiểu rõ về quá trình thay răng, sự phát triển của răng và xương hàm của trẻ trong từng giai đoạn, từ đó giúp chẩn đoán chính xác các vấn đề răng miệng mà trẻ đang gặp phải. Chưa kể, bác sĩ Elite rất tâm lý, thân thiện, nhẹ nhàng, có thể trò chuyện và thuyết phục trẻ hợp tác điều trị hiệu quả.
Đặc biệt, Elite Dental còn đầu tư khu vui chơi chuyên biệt với nhiều màu sắc bắt mắt và hoạt động thể chất, đọc sách,… để trẻ thoải mái vui chơi và sẵn sàng cho các điều trị. Hơn hết, Elite cam kết sử dụng khí cụ chỉnh nha chính hãng, chất lượng cao và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Kết hợp với trang thiết bị hiện đại, tân tiến hỗ trợ quá trình chỉnh nha diễn ra thuận lợi, an toàn.
Như trường hợp của bạn D.U, được ba mẹ đưa đến Elite trong tình trạng bị sâu răng sữa nặng từ nhỏ, dẫn đến mất răng sớm khiến ăn nhai khó khăn. Trải qua quá trình thăm khám và điều trị với bác sĩ Elite giàu kinh nghiệm, D.U đã chữa dứt điểm sâu răng hoàn toàn, sau đó bạn tiếp tục được theo dõi quá trình thay răng và điều trị kịp thời tình trạng hô với niềng răng.
Một trường hợp khác được Nha khoa Elite tiếp nhận là bé trai 6 tuổi bị sâu răng sữa khá nặng, hầu như chỉ còn lại chân răng và các dây thần kinh bên dưới răng có thể đã bị nhiễm trùng. Chưa kể, bạn nhỏ còn gặp tình trạng cắn ngược vùng răng cửa. Hiện bác sĩ đang nâng khớp, theo dõi mọc răng và sẵn sàng điều trị khớp cắn ngược cho bé trong giai đoạn vàng chỉnh nha từ 6 – 12 tuổi.
Tham khảo: Khí cụ Facemask giúp điều trị khớp cắn ngược
Tóm lại, sâu răng trẻ em là vấn đề ba mẹ cần chú trọng hàng đầu, bởi việc phát hiện và điều trị ngay từ sớm sẽ giúp trẻ có nền tảng vững chắc cho răng vĩnh viễn phát triển khỏe mạnh. Nếu bạn có bất kì câu hỏi nào về tình trạng răng của bé, đừng ngần ngại liên hệ với nha khoa Elite để được các bác sĩ giải đáp cặn kẽ nhé!
Xem thêm: > Trẻ bị sâu răng sữa: Nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục > Cách chăm sóc và bảo vệ răng sữa cho trẻ > Những lưu ý khi trẻ thay răng để con có một hàm răng đẹp
